Στην Ελλάδα το παρόν Τμήμα αποτελεί το πρώτο που παρείχε εκπαίδευση στην Κοινωνική Εργασία σε πανεπιστημιακό επίπεδο από την ίδρυση του το 1996 στο πλαίσιο του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης µε την κατεύθυνση προχωρημένου εξαμήνου Κοινωνική Εργασία. Με την πανεπιστηµιοποίηση των ΤΕΙ ιδρύθηκαν τα Τμήματα Κοινωνικής Εργασίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α.) και στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο τα οποία προϋπήρχαν ως ΑΤΕΙ. Επίσης στο Πανεπιστήμιο Πατρών εντάχθηκε ως κατεύθυνση η Κοινωνική Εργασία στο νεοσυσταθέν Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας µε το οποίο δεν υπάρχει αντιστοίχιση µε το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και ως εκ τούτου δεν δύναται να γίνουν μεταγραφές. Κάθε Τμήμα έχει τη δική του ακαδημαϊκή φυσιογνωμία όπως διαφαίνεται από το πρόγραμμα σπουδών και τους ιδρυτικούς του στόχους. Το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας ΔΠΘ διαθέτει µία ομάδα προσωπικού µε διεπιστημονικότητα που του επιτρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών που αφορούν την εκπαίδευση στην κοινωνική εργασία αλλά και των πολιτικών για την κοινωνική φροντίδα ατόκων και ομάδων που βρίσκονται σε κοινωνικά ευάλωτη θέση. Η εξωστρέφεια, η σύνδεση µε την κοινωνία και η παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης από το Τμήμα, θα βοηθήσει ώστε το Τμήμα να συνεχίσει να παραμένει ελκυστικό τα επόμενα χρόνια, ενώ η ενίσχυση της διασύνδεσης µε τη διεθνή επιστημονική κοινότητα και της έρευνας µε την συµµετοχή σε ερευνητικά προγράµµατα και δηµοσιεύσεις θα συνεισφέρουν στην ισχυροποίηση της ταυτότητάς του. Στο πλαίσιο αυτό εκτός των προαναφερόµενων συνεργασιών σε µεταπτυχιακό επίπεδο έχει αναπτύξει αυτοτελώς το ΠΜΣ ‘Κοινωνική Εργασία στην Εκπαίδευση και Ένταξη Ετεροτήτων’ για την εξειδίκευση στην Σχολική Κοινωνική Εργασία και υλοποιεί πρόγραµµα Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας για τους φοιτητές του σε προπτυχιακό επίπεδο και τους απόφοιτους των προηγούµενων ετών, της κατεύθυνσης Κοινωνικής Εργασίας του Δηµοκριτείου Πανεπιστηµίου Θράκης. Προσδοκώµενα ακαδηµαϊκά και επαγγελµατικά προσόντα – Δυνατότητες για απασχόληση των πτυχιούχων του Τµήµατος Το Πρόγραµµα Σπουδών του Τµήµατος Κοινωνικής Εργασίας είναι εναρµονισµένο µε τα διεθνή κριτήρια για τη θεωρητική εκπαίδευση και πρακτική άσκηση των κοινωνικών λειτουργών, όπως αυτά έχουν οριστεί από την Διεθνή Οµοσπονδία Κοινωνικών Λειτουργών (IFSW) και την Διεθνή Ένωση Σχολών Κοινωνικής Εργασίας (IASSW). Οι πτυχιούχοι του Τµήµατος Κοινωνικής Εργασίας µετά την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών τους έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλµατος Κοινωνικού Λειτουργού σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις (Προεδρικό Διάταγµα Υπ’ Αριθ. 23(2)/1992). Επίσης, ως επαγγελµατίες έχουν κατοχυρώσει το δικαίωµα να απασχολούνται αυτοδύναµα ή σε συνεργασία µε άλλους επιστήµονες σε όλους τους τοµείς δραστηριότητας που αποβλέπουν σε (α) πρόληψη και θεραπεία-αποκατάσταση κοινωνικών προβληµάτων και (β) σε βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της κοινωνικής λειτουργικότητας ατόµων και οµάδων µε την πραγµάτωση θεσµικών αλλαγών µέσα στην κοινότητα. Κύριοι τοµείς απασχόλησης τους είναι, η κοινωνική πρόνοια, η υγεία, η ψυχική υγεία, η κοινωνική ασφάλιση, ο επαγγελµατικός προσανατολισµός, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η κοινοτική οργάνωση και ανάπτυξη, οι κοινωνικές υπηρεσίες των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων καθώς και οι κοινωνικές υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άµυνας (Προεδρικό Διάταγµα Υπ’ Αριθ. 50/1989-ΦΕΚ 23/Α/26.1.1989). Τα προσδοκώµενα µαθησιακά αποτελέσµατα για το Τµήµα Κοινωνικής Εργασίας ΔΠΘ περιγράφονται µε σαφήνεια στο Παράρτηµα Διπλώµατος και εξειδικεύονται στις γενικές ικανότητες, τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις που προβλέπονται να έχουν οι πτυχιούχοι του Τµήµατος µετά την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών τους. Συγκεκριµένα:
ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ (GENERIC COMPETENCES)
Προβλέπεται να:
- Κατανοούν τη διεπιστηµονική βάση, τις θεωρίες και τις µεθόδους της Κοινωνικής Εργασίας, να αναλύουν κριτικά και συνθέτουν τα κατάλληλα για κάθε παρέµβαση µοντέλα ανάλογα µε τις συνθήκες των ατόµων, των οµάδων και των κοινοτήτων.
- Σχεδιάζουν και υλοποιούν έρευνες κοινωνικών προγραµµάτων, εκτίµησης κοινωνικών αναγκών, αξιολόγησης κοινωνικών υπηρεσιών και αυτόαξιολόγησης.
- Αναπτύσσουν τις µετά-γνωστικές τους ικανότητες, µε συνεχή επιµόρφωση, εποπτεία, εξειδίκευση και επαγγελµατική ανάπτυξη.
- Αναπτύσσουν ικανότητες κριτικής σκέψης, δηµιουργικότητας, επίλυσης προβληµάτων καταστάσεων κρίσης, καινοτοµίας, συµµετοχής στη λήψη αποφάσεων και ικανότητα προσαρµογής στις συνθήκες και στο περιβάλλον στο οποίο παρεµβαίνουν.
- Αναπτύσσουν ικανότητα κινητοποίησης ατόµων και οµάδων για επίτευξη κοινών στόχων, ανάληψη πρωτοβουλιών αλλά και ικανότητα σχεδιασµού και διαχείρισης προγραµµάτων παρέµβασης.
- Αναπτύσσουν ικανότητες συµβουλευτικής για πρόληψη και επίλυση ψυχοκοινωνικών προβληµάτων, και προαγωγή της προσωπικής ανάπτυξης και αλλαγής του ατόµου και του κοινωνικού περιβάλλοντος.
ΓΝΩΣΕΙΣ
Αναµένεται να διαθέτουν:
- Γνώση και κατανόηση των θεωριών και των µεθόδων Κοινωνικής Εργασίας και δυνατότητα σύνθεσης και ανάλυσής τους µέσα από κριτικό στοχασµό και ανασκόπηση για την εξαγωγή συµπερασµάτων και ερµηνειών αναφορικά µε τα πεδία παρέµβασης.
- Γνώση των πολιτικών προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, κοινωνικής και οικονοµικής δικαιοσύνης καθώς και των προγραµµάτων παρέµβασης για ανάπτυξη και ευηµερία του γενικού αλλά και ειδικών πληθυσµών.
- Γνώση µεθόδων εκτίµησης και αξιολόγησης των κοινωνικών παρεµβάσεων και αναγκών σε άτοµα, οµάδες και κοινότητες.
- Γνώση και κατανόηση της ανθρώπινης ανάπτυξης, συµπεριφοράς και αλληλεπίδρασης µε το κοινωνικό περιβάλλον
- Γνώση των µοντέλων, των τεχνικών παρέµβασης και των καλών πρακτικών που εφαρµόζονται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο στα ποικίλα πεδία εφαρµογής της κοινωνικής εργασίας.
- Γνώση του επαγγελµατικού κώδικα ηθικής και δεοντολογίας αναφορικά µε τις αρχές, τις δυνατότητες, τα όρια στα ποικίλα πεδία παρέµβασης της κοινωνικής εργασίας.
- Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και άλλων πηγών για συλλογή και ανάλυση έγκυρων πληροφοριών, και χρήση βιβλιογραφικών πηγών και καλών πρακτικών πέραν της µητρικής και σε δεύτερη γλώσσα της ΕΕ.
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
Αναµένεται να αναπτύξουν ιδιαίτερες ικανότητες για:
- Ευελιξία στην εφαρµογή παρεµβάσεων Κοινωνικής Εργασίας για πρόληψη, έγκαιρη παρέµβαση και επίλυση προβληµάτων σε άτοµα, οµάδες, κοινότητες και οργανισµούς βάσει των αρχών του κώδικα επαγγελµατικής ηθικής και δεοντολογίας.
- Σχεδιασµό, υλοποίηση και αξιολόγηση παρεµβάσεων µε βάση τις εξατοµικευµένες και ειδικές ανάγκες αλλά και την αρχή της αποδοχής της διαφορετικότητας ατόµων, οµάδων, κοινοτήτων και οργανισµών.
- Συµµετοχή στο σχεδιασµό πολιτικής και πρακτικών προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, της κοινωνικής και οικονοµικής δικαιοσύνης αλλά και αποτελεσµατικών υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας.
- Σχεδιασµό και υλοποίηση επιστηµονικά τεκµηριωµένων προγραµµάτων και παρεµβάσεων που διασφαλίζουν την ευηµερία του γενικού και ειδικών πληθυσµών και κατανόηση των ηθικών και άλλων διληµµάτων µε τα οποία έρχονται αντιµέτωποι οι κοινωνικοί λειτουργοί στην πρακτική τους.
- Ικανότητα κινητοποίησης ατόµων, οµάδων, οικογενειών, οργανισµών για τη συµµετοχή στη λήψη αποφάσεων, τη διασφάλιση πόρων και την ανάπτυξη παρεµβάσεων για την επίλυση σχετικών προβληµάτων.
- Αξιολόγηση των παρεµβάσεων και αυτό-αξιολόγηση αναφορικά µε τους στόχους και τα προσδοκώµενα αποτελέσµατα, ικανότητες συλλογής ανάλυσης στοιχείων και δεδοµένων της επαγγελµατικής πρακτικής.
- Συνηγορία ατόµων, οµάδων, κοινοτήτων και οργανισµών στον σχεδιασµό και στην υλοποίηση πολιτικών προαγωγής της κοινωνικής δικαιοσύνης.
ΣΤΑΣΕΙΣ
Αναµένεται να έχουν καλλιεργήσει θετική στάση σχετικά µε την:
- Κατανόηση του ρόλου, των ορίων παρέµβασης και της ταυτότητας του επαγγέλµατος του κοινωνικού λειτουργού και υιοθέτηση ανάλογης επαγγελµατικής στάσης και συµπεριφοράς.
- Αποδοχή της διαφορετικότητας, της πολυπολιτισµικότητας και προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων για την άρση των ανισοτήτων και προκαταλήψεων και την προαγωγή της κοινωνικής συνοχής.
- Υπεράσπιση µοντέλων κοινωνικής πολιτικής που προάγουν την κοινωνική ανάπτυξη και τη θετική αλλαγή.
- Θετική στάση απέναντι στην αξιολόγηση των παρεµβάσεων και στην αυτοαξιολόγηση µε βάση την αρχή της διασφάλισης της ποιότητας των υπηρεσιών.
- Θετική στάση για συνεχή εκπαίδευση και εποπτεία. Η αξιοποίηση της καινοτοµίας και των εξελίξεων της επιστήµης (State-of-the-art)
Η δηµιουργία και η διάχυση της γνώσης αποτελούν τους βασικούς άξονες της ανώτατης εκπαίδευσης. Σήµερα είναι γενικώς αποδεκτή η άποψη ότι, ενώ η διδασκαλία και η έρευνα εξακολουθούν να αποτελούν τις δύο βασικές δραστηριότητες των πανεπιστηµίων, έχει προκύψει και µία τρίτη, η οποία αφορά στη συνεισφορά των πανεπιστηµίων στην κοινωνία. Σε γενικές γραµµές, τα πανεπιστήµια συνεισφέρουν προς την κατεύθυνση αυτή διαχέοντας τις παραγόµενες, σε αυτά γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες και οδηγώντας, µε τον τρόπο αυτό, στην καινοτοµία και την αύξηση της απασχόλησης, όχι απλά στην περιοχή δραστηριοποίησής τους, αλλά και σε εθνικό ή/και σε διεθνές επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό προσεγγίζονται οι στόχοι για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη, όπως έχουν οριοθετηθεί από τα Ηνωµένα Έθνη (2016-2030) και σχετίζονται µε την εξάλειψη της φτώχειας, την προαγωγή της ευηµερίας για όλους σε όλες τις ηλικίες, τη µείωση των ανισοτήτων, την οικονοµική ανάπτυξη, την αξιοπρεπή εργασία για όλους χωρίς αποκλεισµούς. Οι νέες εξελίξεις και καινοτοµίες, ειδικά εκείνες που σχετίζονται µε τη βιώσιµη ανάπτυξη, την κλιµατική αλλαγή και οι στόχοι της αειφόρου ανάπτυξης του ΟΗΕ σε σύνδεση του παγκόσµιου µε το τοπικό στο 13 πρόγραµµα σπουδών θα ενισχύσει την ακαδηµαϊκή προετοιµασία των κοινωνικών λειτουργών και θα διευκολύνει αξιολογήσεις για τη δυνατότητα µεταφοράς της εκπαίδευσης στην κοινωνική εργασία και θα ενισχύσει τη επαγγελµατική ταυτότητα των φοιτητών και των αποφοίτων ως µελών ενός παγκόσµιου επαγγέλµατος. Το Τµήµα Κοινωνικής Εργασίας βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση µε την κοινωνία και έχει αναπτύξει ένα δίκτυο υπηρεσιών στην εκπαίδευση, στην υγεία και την κοινωνική φροντίδα µέσω του οποίου συνεισφέρει στην τοπική κοινωνία και αφουγκράζεται τις νέες ανάγκες, τις εξελίξεις και τα προβλήµατα που προκύπτουν. Κεντρικό όραµα και στόχος της στρατηγικής µας αποτελεί η διεθνής αναγνώριση του τµήµατος ως µια πρωτοπόρα ακαδηµαϊκή µονάδα που επιδιώκει µε συνέχεια και συνέπεια την έρευνα, τις µελέτες και τις εφαρµογές στο πεδίο, την εξοικείωση µε τη Συγκριτική και ευρωπαϊκή διάσταση των σπουδών, των θεωριών και των εφαρµογών της κοινωνικής εργασίας, την ανάπτυξη τοµέων εξειδίκευσης σε προπτυχιακό και µεταπτυχιακό επίπεδο. Ενδεικτικά οι τοµείς εξειδίκευσης που αναπτύσσονται επικεντρώνονται στην ένταξη ετεροτήτων, την κοινωνική εργασία στην εκπαίδευση (σχολική κοινωνική εργασία), την κοινωνική εργασία µε εξαρτήσεις και τη Συµβουλευτική Κοινωνική Εργασία. Η περαιτέρω ανάπτυξη της εξωστρέφειας του Τµήµατος µέσα από τη διεύρυνση του διεθνούς δικτύου συνεργασιών µε ερευνητικούς οργανισµούς και Πανεπιστήµια και µε την παρουσία γενικότερα στη δηµόσια σφαίρα και την τοπική κοινωνία, αποσκοπεί να συµβάλλει στην κοινωνική πρόοδο, τη βελτίωση του ευ ζην, τη συλλογική ευηµερία, την προαγωγή αρχών, αξιών και πολιτικών για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και την άρση των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισµού, την αποδοχή της διαφορετικότητας και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης
